‘Bescherm vrouwen tegen anti-abortus-activisten’

Vrouwen moeten ongehinderd naar een abortuskliniek kunnen gaan. Nu komt het nog regelmatig voor dat vrouwen aangesproken worden door anti-abortus-activisten. In maart pleitte de PvdA in de gemeenteraad al tevergeefs voor een bufferzone. Nu is er een rechterlijke uitspraak: ‘het aanspreken van vrouwen bij de abortuskliniek mag verboden worden’. Dus roept de PvdA wederom op tot maatregelen.

“Het college was eerder van mening dat er geen sprake was van wanordelijkheden en dat zij dus niet hoefde in te grijpen”, legt burgerraadslid Selma Hoekstra de situatie uit. “Een rechter in Haarlem is het daarmee dus oneens. Het aanspreken van vrouwen die een abortuskliniek willen binnengaan is dermate intimiderend dat dit verboden mag worden. Dit is een belangrijke stap voor vrouwen in deze positie. Met deze uitspraak kunnen we nu dus ook in Zwolle deze vrouwen beschermen.”

“We zijn nog steeds van mening dat het recht op betoging en demonstratie, en de vrijheid van meningsuiting, van groot belang zijn in een vrije en democratische samenleving. Maar deze uitspraak is ook een bevestiging dat deze rechten en vrijheden niet onbeperkt en onvoorwaardelijk zijn.” Om het college aan te zetten om de veiligheid van vrouwen rond een abortuskliniek te garanderen stelt de PvdA vragen aan het college van burgemeester en wethouders. Deze vragen moeten binnen zes weken beantwoord worden.

Dit brengt de PvdA tot de volgende vragen:

• Is het college op de hoogte van deze uitspraak?
• In de uitspraak wordt melding gemaakt dat als demonstranten zwangere vrouwen aanspreken het de rechten van die vrouwen hindert. In het bijzonder het gebruik maken van hun rechten uit de Wet afbreking Zwangerschap. Is het college het met ons eens dat er door deze uitspraak nu ook in Zwolle opgetreden kan worden.
• Zo ja, welke stappen gaat het college op korte termijn ondernemen?
• U heeft in antwoord op de vragen in maart aangegeven in gesprek te gaan met de directie van de kliniek en de activisten. Is dat inmiddels gebeurd?
• Bent u bereid om opnieuw het gesprek aan te gaan met de abortuskliniek in Zwolle en met de anti-abortus-activisten over deze uitspraak?
• Eerder heeft u aangegeven de situatie te gaan monitoren. Heeft u daar al resultaten van?
• Is deze uitspraak van invloed op de juridische verkenning die u ons in maart heeft toegezegd?
• Op welke termijn kunnen wij nieuwe maatregelen verwachten?

De antwoorden van burgemeester en wethouders:
1. Is het college op de hoogte van deze uitspraak?
Antwoord: Ja, het college is op de hoogte van de uitspraak.

2. In de uitspraak wordt melding gemaakt dat als demonstranten zwangere vrouwen aanspreken het de rechten van die vrouwen hindert. In het bijzonder het gebruik maken van hun rechten uit de Wet afbreking Zwangerschap. Is het college het met ons eens dat er door deze uitspraak nu ook in Zwolle opgetreden kan worden.
Antwoord: De uitspraak biedt inderdaad mogelijk handvatten aan de burgemeester om maatregelen op te leggen als de situatie in Zwolle daarom vraagt. Juridisch gezien is de uitspraak van de voorzieningenrechter waar u naar verwijst een uitspraak van een lagere rechter die een voorlopig oordeel inhoudt. Deze uitspraak is verder specifiek gebaseerd op feiten die zich rond de kliniek in Heemstede hebben voorgedaan. Daarom kan uit deze uitspraak nu nog geen algemene rechtsregel worden afgeleid die in Zwolle kan worden toegepast. Bij iedere kennisgeving van een betoging moet worden afgewogen of er sprake is van een botsing van grondrechten (betogingsrecht en eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer) en welke maatregelen die belangenafweging vraagt.

3. Zo ja, welke stappen gaat het college op korte termijn ondernemen?
Antwoord: De burgemeester blijft in contact met de betrokken partijen (kliniek en betogers) en zal indien de feiten en omstandigheden daarom vragen maatregelen nemen. Op 26 augustus jl. heeft een voor ons nieuwe groep betoogd bij de Abortuskliniek. Die betoging is door de politie beëindigd omdat door de toezichthouders van de gemeente is geconstateerd dat de betogers voorbijgangers en cliënten op een dwingende manier benaderden en zij borden en spandoeken bij zich droegen met grensoverschrijdende teksten. Indien deze groep zich opnieuw meldt zullen voorschriften worden opgenomen in de beschikking die ervoor zorgen dat dit niet opnieuw gebeurd. Er zal bijvoorbeeld worden gekeken naar een alternatieve locatie. In de afgelopen maanden zijn er geen ongeregeldheden of incidenten geconstateerd door de toezichthouders van de gemeente en de politie ten aanzien van andere groepen. Ook zijn er geen meldingen ingediend door de kliniek. Het college ziet op dit moment geen concrete aanleiding om beperkingen op te leggen aan deze betogers.

4. U heeft in antwoord op de vragen in maart aangegeven in gesprek te gaan met de directie van de kliniek en de activisten. Is dat inmiddels gebeurd?
Antwoord: Zowel in maart als in augustus 2020 is er contact geweest met de kliniek. Met de betogers die zich in augustus 2020 hebben gemeld is ook contact opgenomen en zij zijn gewezen op de uitspraak.

5. Bent u bereid om opnieuw het gesprek aan te gaan met de abortuskliniek in Zwolle en met de antiabortus-activisten over deze uitspraak?
Antwoord: Ja. De uitspraak is onder de aandacht gebracht van de betogers die onlangs hebben gemeld te gaan betogen bij de kliniek. De kliniek heeft aangegeven de uitspraak te willen bespreken met de burgemeester. Daarvoor is een afspraak gepland.

6. Eerder heeft u aangegeven de situatie te gaan monitoren. Heeft u daar al resultaten van?
Antwoord: Ja. Vanwege de corona-crisis hebben er weinig betogingen plaatsgevonden vanaf maart 2020. Vanaf 4 augustus jl. zijn er in totaal vier data aangemeld door twee groepen. De resultaten van de monitoring van de betoging op 26 augustus jl. kunt u lezen bij de beantwoording van vraag 3. Bij de betogingen van de andere groep die op het moment van het opstellen van deze beantwoording al hebben plaatsgevonden zijn geen ongeregeldheden geconstateerd. Met hen zullen we wel in gesprek gaan over de frequentie van de betogingen in de toekomst zodat de balans tussen de rechten van de betogers en de rechten van voorbijgangers en cliënten gewaarborgd kan worden.

7. Is deze uitspraak van invloed op de juridische verkenning die u ons in maart heeft toegezegd?
Antwoord: De uitspraak is in de juridische verkenning meegenomen en hoewel deze uitspraak wel handvatten biedt blijft het zoals uit beantwoording van vraag twee al blijkt, afhankelijk van de situatie.

8. Op welke termijn kunnen wij nieuwe maatregelen verwachten?
Antwoord: Mocht de groep die op 26 augustus jl. betoogd heeft zich opnieuw melden, zullen wij dan beperkingen stellen. Zoals hiervoor uiteengezet is, ziet het college nog geen aanleiding om nieuwe maatregelen te nemen ten aanzien van andere groepen. Wij zijn nog steeds van mening dat intimiderende activiteiten richting vrouwen die een abortuskliniek willen bezoeken onacceptabel zijn. De burgemeester zal in concrete situaties beoordelen of er voorwaarden of beperkingen aan een demonstratie moeten worden verbonden en daarbij rekening houden met enerzijds het recht om te demonstreren en anderzijds het recht van vrouwen gebruik te kunnen van hun rechten uit de Wet afbreking zwangerschap, zonder daarbij op een onevenredige manier te worden gehinderd.