Regionale economie en werkgelegenheid

Zwolle kenmerkt zich vooral door overheidsinstanties, commerciële dienstverlening, onderwijs, gezondheidszorg, specifieke industrie (Scania, DSM) en cultuur. In de regio gaat het vooral om maakindustrie, bouw, landbouw/agrofood en toerisme. Zoals bijna overal in Noordoost-Nederland overheerst ook in de regio Zwolle het MKB, met een groot aantal familiebedrijven.

In de regio Zwolle weten bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden elkaar steeds beter te vinden, vooral als het om innovatie gaat. Kennispoort Zwolle is daar een voorbeeld van. Steeds vaker wordt de naam Zwolle ook gebruikt als het merk van de regio.

Naar een circulaire economie
In de (regionale) economie is duurzaamheid inmiddels een factor geworden waar niemand meer omheen kan. Klimaatadaptatie, energietransitie en verantwoord grondstoffengebruik vragen om een heel andere kijk op de economie en de samenleving, waarin verbruik, sectoraal denken en korte termijn benadering worden vervangen door hergebruik, integraal denken en lange termijn verantwoordelijkheid. Dat is de kern van de circulaire economie.

In de regio Zwolle zijn veel elementen aanwezig om die omslag naar circulaire economie te kunnen maken: een brede ontvankelijkheid voor duurzaamheid (burgers, bedrijven, overheden, kennisinstellingen), veel lokale initiatieven, innovatieve bedrijven en kennisinstellingen. De PvdA is een groot voorstander van deze omslag.

Circulaire economie is innovatief, toekomstgericht en biedt unieke kansen om kenniseconomie te combineren met handarbeid: het gaat niet alleen om hoogwaardige technologie, maar bijvoorbeeld ook om reparatie en het terughalen van maakindustrie. De PvdA beschouwt daarom circulaire economie als een gouden kans om de kloof op de arbeidsmarkt en in de samenleving tussen hoger en praktisch opgeleiden juist op regionaal niveau te overbruggen. Dit vraagt om heel gerichte samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden. De PvdA wil dat de gemeente Zwolle hierin volop haar verantwoordelijkheid neemt, als partner in Kennispoort Zwolle, medeverantwoordelijke voor het arbeidsmarktbeleid, acquisiteur van nieuwe bedrijven en opdrachtgever voor bedrijven, om zo de economische en de sociale structuur van stad en regio duurzaam te helpen versterken.

Economie in de buurt
Circulaire economie kan grootschalig worden aangepakt, maar het laat zich prima combineren met kleinschalige initiatieven op wijkniveau. Daarmee ontstaat ook nieuwe werkgelegenheid dichtbij huis en het versterkt de sociale samenhang in wijken.

Verder zijn wijkwinkelcentra voor de PvdA van essentieel belang voor het voorzieningenniveau en de samenhang in de Zwolse stadswijken. Dat vraagt om het voortzetten van het gemeentelijk beleid gericht op gezonde wijkwinkelcentra.

Werkgelegenheid
Werk is voor mensen heel belangrijk. Het zorgt voor inkomen en het is voor de meeste mensen een hele fijne manier om contacten aan te gaan, om je te ontwikkelen en om een bijdrage te leveren aan de samenleving. De PvdA beschouwt ook vrijwilligerswerk als een zeer waardevolle vorm van werken. Als PvdA staan we naast werknemers en vrijwilligers, wij komen hoe dan ook voor hen op.
Werkgevers in bedrijven en organisaties beschouwen we als lokale en regionale partners, juist als het gaat om het flexibel inspelen op alle veranderingen op de arbeidsmarkt en de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Speciale aandacht hebben wij daarbij voor het midden- en kleinbedrijf. Zij zorgen voor bijna 85% van de banen in de regio terwijl deze ondernemers vaak hard moeten werken om zelf een belegde boterham te verdienen.

Sociaal ondernemerschap
De maatschappij verandert door technologie en digitalisering van een industriële naar een kennis- en netwerksamenleving. De arbeidsmarkt verandert daardoor ook. Economische keuzes die we maken hebben een effect op de samenleving als geheel, ook in Zwolle. Wij vinden dat economische keuzes duurzaam en sociaal moeten zijn als het gaat om stedelijke ontwikkeling en werkgelegenheid. We dagen bedrijven uit tot sociaal ondernemerschap. Een sociale onderneming heeft niet als hoofddoel winst maken, het is een middel om de missie te bereiken. Die missie is een maatschappelijke meerwaarde. Als ambitie stellen we dat we ‘social enterprise’-topregio willen worden. We zorgen voor kennis en ervaringsuitwisseling en zetten gerichte prikkels in, zoals de verkiezing van een sociale ondernemer van de maand,  om bedrijven uit te dagen een stapje verder te zetten of een drempel over te gaan. Voordeel is dat Zwolle al een aantal zeer mooie sociale ondernemingen heeft, klein én groot, dat smaakt naar meer!

Onderwijs
Al is sociaal ondernemerschap niet altijd win-win, werknemers én werkgevers zijn beiden gebaat bij onderwijs dat goed aansluit bij de behoeften op de arbeidsmarkt. Het gaat dan niet alleen om specifieke beroepsvaardigheden maar juist ook om breed inzetbare competenties als creatief en kritisch denken, mediawijsheid, zelfregulering en samenwerken. Daarnaast willen we jongeren opleiden tot zelfbewuste en maatschappijbewuste Zwollenaren, ook dat draagt bij aan een evenwichtige stad. We investeren hierin samen met scholen. Doordat we veel onderwijsinstellingen hebben zijn er veel docenten in de stad. Veel docenten vinden naast hun werk ook nog tijd om maatschappelijk actief te zijn. Daarmee verbinden zij studenten aan allerlei maatschappelijke ontwikkelingen, dat is de Zwolse manier. Daarnaast zijn er sectoren waarin er tekorten zijn aan goed opgeleid personeel zoals de ICT, de techniek en de zorg. Programma’s om mensen met een bijstandsuitkering om te scholen bouwen we uit. Zwolle is een sterke onderwijsstad, we zijn trots op onze MBO-ers en HBO-ers en we hebben goede samenwerking met onze onderwijsinstellingen.

Vaste contracten
Een vast contract geeft bestaanszekerheid. Je kunt iets opbouwen, een huis kopen, sparen voor je dromen in plaats van een ‘risicopotje’ aanleggen. Je kunt je verder ontwikkelen bij je werkgever en zelf kiezen wanneer het tijd is voor een volgende stap. Ook de gemeente kan samen met Zwolse werkgevers bijdragen aan deze belangrijke zekerheid voor Zwollenaren door hen te stimuleren om werknemers een vast contract te geven, bijvoorbeeld door bedrijven die kunnen aantonen alle werknemers in vaste dienst te hebben een bonus of voordelen te geven of vrijstelling van de Wet Onroerende Zaak-belasting. Seizoensarbeidsplekken en andere onoverkomelijk tijdelijke banen worden bij voorkeur ingezet als opstap naar een vaste baan. Onacceptabel daarin zijn schijnconstructies, waarbij banen verdwijnen en mensen als ZZP-er ingehuurd worden of waarbij structurele werkplekken keer op keer met tijdelijke medewerkers worden opgevuld. We zetten dit hoog op de agenda van het regionale werkgeversoverleg. Samenwerking hierin met het UWV is van groot belang.

ZZP
Het is niet realistisch om ervan uit te gaan dat iedereen fulltime een betaalde en vaste baan vindt. Een groeiende groep mensen neemt het heft in eigen hand en werkt als ZZP-er. Als je daar zelf voor kiest heeft dat veel voordelen om je werk naar eigen inzicht in te richten. Deze vaak creatieve ondernemers zorgen voor een dynamische en innovatieve economie. Starters ondersteunen we. ZZP-ers blijken door bijvoorbeeld broodfondsen ook in staat om samen zekerheden te regelen. Dat is mooi en waar gewenst ondersteunen we dat. Ook als ondernemers onvoldoende inkomen hebben verdienen zij wat de PvdA betreft steun van de gemeente. De Bijzondere Bijstand Zelfstandigen kan ondernemers helpen die het net even niet redden maar wel een levensvatbaar bedrijf hebben. De beoordeling of een ondernemer in aanmerking komt moet gericht zijn op het in de benen houden van de onderneming. Bij eventuele schuldhulp aan ondernemers probeert de gemeente op tijd in te grijpen zodat een minnelijk traject mogelijk is en de onderneming kan blijven bestaan. De PvdA vindt het belangrijk dat ZZP-ers en het MKB ook makkelijk mee kunnen dingen bij overheidsopdrachten en aanbestedingen van de gemeente zonder tussenkomst van bemiddelingsbureaus als ZP & Co of schimmige detacheringsconstructies.

Ouderen
Voor 50-plussers is het vaak moeilijker om een baan te vinden als ze een baan waarin zij lang hebben gewerkt verliezen. Ook ouderen moeten gewoon hulp en omscholing kunnen krijgen om een baan te vinden. Er zijn mooie Zwolse voorbeelden van werkgevers die juist investeren in banen voor mensen die door hun leeftijd niet aan het werk komen juist om hun werkervaring en levenswijsheid zoals het Enexis project met slimme meters. Dit soort projecten gebruiken we om andere bedrijven tot hetzelfde uit te dagen. Maar zinloos week in week uit sollicitatiebrieven versturen willen we ouderen besparen. Soms kiezen ouderen ervoor om zich op andere manieren in te zetten, bijvoorbeeld in vrijwilligerswerk, als mantelzorger of als oppas voor kleinkinderen. Deze keuze respecteren we, ook als ouderen aangewezen zijn op een bijstandsuitkering.

Sociale bijstand
Niet alleen ouderen maar ook anderen verkiezen vrijwilligerswerk boven betaald werk omdat het beter bij hen past. Of omdat ook zij niet meer eindeloos afwijzing op afwijzing (en soms zelfs helemaal niets) willen ontvangen als zij solliciteren. In het experiment ‘Sociale bijstand’ wil de PvdA bekijken wat het effect is als we mensen maximaal ruimte en vertrouwen geven om tot een zinvolle dagbesteding te komen. Dit experiment bereiden we graag uit naar meer deelnemers en liefst ook naar meer mogelijkheden om bij te verdienen. Gevolg van uitbreiding van het experiment mag niet zijn dat we moeten inleveren als het gaat om het bieden van ruimte aan mensen. Daarom kijken we goed naar de eerste resultaten in 2018-2019 van experimenten in andere steden.

Beschutte werkplekken
De Wezo is de sociale werkplaats van de gemeente Zwolle, van ons allemaal dus. De Wezo moet blijven bestaan. Iedere Zwollenaar die door een arbeidsbeperking niet bij een andere werkgever aan de slag kan moet er een beschutte werkplek kunnen vinden. Als het kan dan ga je bij een reguliere werkgever aan de slag. Werkgevers spreken we daarom aan op meer aangepaste werkplekken voor mensen met een beperking. Vaak is het niet onwil of een financiële prikkel maar gebrek aan ondersteuning en een overschatting van de risico’s die werkgevers hiervan nu nog weerhoudt. Ten aanzien van die vermeende risico’s en de benodigde ondersteuning moet de gemeente een stevige rol pakken. Grote bedrijven kunnen vaak ‘Jobcarving’ inzetten. Jobcarving is het weghalen van taken uit bestaande functies en deze taken bundelen in een nieuwe functie, bijvoorbeeld het schoonmaak- en aanveegwerk van tien heftruckchauffeurs kan ook gedaan worden door iemand zonder heftruckdiploma. Bij kleinere bedrijven kan dat meestal niet. Daar moet de gemeente juist ondersteuning in de benodigde fysieke aanpassingen van de werkplek en de begeleiding van werknemers verzorgen. Kleinere bedrijven zijn juist door hun omvang en hun regionale betrokkenheid voor de doelgroep heel geschikt. Met maatschappelijke organisaties en bedrijven die in opdracht van de gemeente werkzaamheden verrichten maken we expliciete afspraken over het in dienst nemen van mensen met een beperking en daar houden we ze ook aan. Dat mag niet ten koste gaan van reguliere banen.

Jongeren
Bijzondere aandacht is ook nodig voor jongeren die vanuit het speciaal onderwijs (VSO) de arbeidsmarkt op willen. Voor hen is een ‘sluitende aanpak’ van groot belang: net opgedane vaardigheden gaan anders snel verloren. De gemeente, Wezo en onderwijs moeten hier nauw in samenwerken. Jongeren die niet in het speciaal onderwijs zitten maar die moeilijk functioneren op school willen we de kans geven op een werkplek certificaten te behalen die zorgen voor een startkwalificatie.

Vluchtelingen
Ook vluchtelingen met een verblijfsstatus verdienen wat de PvdA betreft bijzondere aandacht. Het volgen van onderwijs of het hebben van een baan is de beste manier om Nederland te leren kennen en er je plek te vinden. We helpen hen om een werkplek te vinden. Soms lukt het niet meteen een betaalde baan te krijgen, dan helpen we met vrijwilligerswerk of onderwijs zodat vluchtelingen niet in een (nieuwe) uitzichtloze situatie komen.

Waar gaat de PvdA werk van maken in de komende vier jaar?

• Stimuleren van bedrijven richting circulaire economie
• Binnenhalen van bedrijven die actief zijn in de circulaire economie en een goede combinatie van kennis- en praktisch gericht werk bieden
• Inzetten op goed werk: zoveel mogelijk vaste contracten en – ook voor ZZP-ers – goede arbeidsvoorwaarden. De gemeente moet hierin een voorbeeldbeleid voeren, als werkgever en als opdrachtgever
• Binnen het arbeidsmarktbeleid meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan helpen. De gemeente zelf levert hierin een wezenlijke bijdrage
• Sociaal ondernemerschap bevorderen via subsidies, een stimuleringsbudget, promotie en Social Return on Investment (= alles wat een bedrijf toevoegt aan de samenleving en dat niet gericht is op het maken van winst)
• Ondernemers in de detailhandel krijgen de mogelijkheid om zelf te bepalen of ze op zondag geopend willen zijn. Over de invulling van die mogelijkheid moet de gemeente per branche concrete afspraken maken. Immers de binnenstad is niet hetzelfde als een wijkwinkelcentrum, bouwmarkt of meubelmarkt
• Gezonde winkelcentra in de Zwolse wijken blijven de ruggengraat van de Zwolse detailhandel
• Zwolle gaat in gesprek met bedrijven om ervoor te zorgen dat er genoeg (betaalde) stage- en toekomstige werkplekken zijn