Beste raad, beste Zwollenaren,
Goed dat we vandaag samen de verkiezingsuitslag duiden. Ik begin met een korte terugblik op de verkiezingscampagne en de opkomst, dan onze duiding en visie op het formatieproces.
Ja, die campagne, en een deel van de voorbereiding ervan, begon in een bijzondere tijd. In een lockdown, waar we met visnetjes op afstand flyers en pepermuntjes uitdeelden. En de campagne eindigde in een bijzonder tragische tijd. Een tijd van oorlog, in een land hier niet zo ver van ons vandaan. En ja het was wel dubbel om campagne te voeren, maar het gaf ook extra motivatie om de straat op te gaan voor vrijheid en democratie. De solidariteitsmars door de stad middenin de campagne was een mooi moment van verbinding middenin een politieke strijd. Het gezamenlijke statement ten aanzien van opvang van Oekraïense vluchtelingen ook. Het toont het sociale en verbindende karakter van onze stad en van onze raad.
Opkomst/algemeen
En dat brengt mij bij de opkomst. Er zijn al allerlei analyses geweest waarom die laag was, ook in Zwolle lager dan vier jaar geleden. De oorlog heeft er natuurlijk mee te maken, media hadden vooral aandacht voor verslaggeving daarover en dat was en is ook logisch. Daarnaast wordt het afnemend vertrouwen in de politiek genoemd als reden. Maar ook: dat mensen niet goed weten waar partijen nu voor staan en moeilijk een keuze kunnen maken. En dat was ook wel een signaal wat ik vaak terug hoorde na de debatten: het was allemaal erg mild en de verschillen waren niet altijd even duidelijk.
Maar aan de inzet van al deze partijen hier is niets af te doen. We zagen jullie door weer en wind langs de deuren of bij winkelcentra om in gesprek te gaan met inwoners. Uiteindelijk hebben meer dan 57.000 Zwollenaren gestemd, 55% procent van de stemgerechtigden.
De meeste Zwollenaren kozen in het stemhokje voor de CU – gefeliciteerd – en voor GroenLinks – gefeliciteerd. Achter deze koplopers zijn er partijen die wat verloren (VVD/CDA) en partijen die wat wonnen (wijzelf, SP, D66), maar die in zetels wel gelijk blijven. De grootste verandering zit ‘m in Swollwacht die – en wij kennen het gevoel – flink verloor. Natuurlijk hebben wij verschillende politieke opvattingen. Desondanks wil ik mijn waardering uitspreken voor de inzet van Swollwacht, door de fractie en door wethouder Dogger in de afgelopen periode. Tot slot was het feest voor de twee nieuwkomers Partij voor de Dieren en Volt die voor het eerst binnenkomen. Van harte met jullie zetels en welkom in deze arena.
Wij willen alle kiezers die op één van onze kandidaten hebben gestemd ontzettend bedanken voor hun vertrouwen. Nog twee complimenten: voor de kiezer die zo bewust – lijkt het – en massaal gestemd heeft voor meer vrouwen in de raad. Het werkt! En voor de ambtenaren, griffie en vrijwilligers van het stembureau, waardoor het proces en de tellingen zo ordelijk zijn verlopen. Dank.
Duiding
Wat zien we nu als we kijken naar waar Zwolle voor heeft gekozen? Dan zien we allereerst een verschuiving naar links. En we zien een duidelijke keuze voor een sociale, groene, duurzame en toekomstbestendige stad. Thema’s en vraagstukken zoals overstappen op schone energie, dat we minder verbruiken en inwoners goed en snel helpen met verduurzaming. Maar ook oplossingen voor de aanhoudende wooncrisis. De stijgende prijzen zijn echt een acuut probleem voor veel Zwollenaren waar we snel een oplossing voor moeten vinden. Toch zien we ook nog vraagstukken waar ‘de kiezer’ geen antwoord op heeft gegeven: bijvoorbeeld heeft Zwolle gekozen voor een nieuwbouwwijk – wat de CU en de VVD willen – maar D66 en GroenLinks niet? We zullen elkaar voor al deze vraagstukken nodig hebben de komende tijd.
Informatieproces
Gezien de uitslag lijkt het ons logisch dat de ChristenUnie en GroenLinks als grootste partijen de handen ineen slaan en gezamenlijk de informatie leiden. Dat hebben zij al gedaan. We zijn blij dat dhr. Slob bereid is om aan de slag te gaan als informateur, hij kent Zwolle en de Zwolse politiek goed. We zien dhr. Slob als iemand die – hoewel hij natuurlijk een ChristenUnie politicus is – boven de politieke partijen uit kan stijgen en onafhankelijk en transparant kan werken. We zouden graag de transparantie ook terugzien in het formatieproces. Bijvoorbeeld in openbaarheid van verslagen en het gevolgde proces, naar de stad, naar de raad.
Wij denken dat het goed is om als nieuwe raad het raadsakkoord of een aanvullend raadsakkoord verder te onderzoeken, met wat de PvdA betreft als belangrijkste doel: zo min mogelijk ‘coalitie versus oppositie’-stemmingen en zo veel mogelijk breed gedragen besluiten. Hopelijk kan de verkenner deze zaken meenemen in zijn aanpak.
Wij wensen de partijen veel wijsheid toe bij de informatieperiode. Wij kijken uit naar samenwerking met iedereen in deze raad die wil werken aan een sociale en groene en duurzame stad, met betaalbare woningen gelijke kansen, bestaanszekerheid en goede zorg voor iedereen.
