Duurzaamheid – energietransitie, klimaatadaptatie en circulaire economie

Het hoort van oudsher bij de sociaaldemocratie als toekomstgerichte beweging om problemen niet als natuurverschijnselen te benaderen, maar als opgaven waarvoor oplossingen gevonden moeten worden, hoe moeilijk dat ook is. Die oplossingsgerichte benadering geldt wat ons betreft ook voor de klimaatverandering, de energietransitie (omschakeling naar duurzame energie)  en het verantwoord gebruik van grondstoffen: het draait uiteindelijk allemaal om menselijk handelen. En het vereist een fundamentele verandering in ons denken over klimaat, energie en economie: van winst en snel voordeel (kortetermijndenken) naar houdbaarheid en hergebruik (langetermijndenken).    De PvdA zet daarom actief in op een klimaatneutrale, energieneutrale  en circulaire economie.

Voor die verandering is alle reden. Als we kijken naar de gemeentelijke duurzaamheidsindex 2016, dan zien we dat Nederland als geheel laag scoort en dat Zwolle in vergelijking tot andere gemeenten eenzelfde beeld laat zien. Zie hieronder.

Ambities voor een duurzaam Zwolle

De inhaalslag die we moeten maken is groot. De urgentie is hoog. Het vereist een overheid die prikkelt tot nadenken, stimuleert tot  het bespreken, het handelen bevordert, initiatieven neemt, faciliteert en de regie neemt.

De PvdA hanteert daarvoor de volgende uitgangspunten:

• Zwolle is in 2050 energieneutraal.
• In 2025 ligt de CO2 uitstoot 25% lager dan in 1990 en wordt 25% van de lokale energiebehoefte duurzaam opgewekt.
• De Zwolse energiemix bestaat uit zonnepanelen, windenergie, biomassa en energiebesparing, aangevuld met andere bronnen die in de Zwolse relevant en mogelijk zijn.
• Duurzame energie wordt zoveel mogelijk in Zwolle zelf opgewekt, aangevuld met regionale, provinciale en waar nodig nationale bronnen.
• De opbrengst van schone energie die in Zwolle wordt opgewekt moet maximaal ten goede komen aan de stad en haar bewoners.
• Een brede aanpak met kleinschalige en grootschalige initiatieven.
• Een gemeentelijke aanpak, afgestemd op die van de regio en het land.
• Zwolle minimaliseert de afvalstroom tot maximaal 30 kg restafval per inwoner in 2025 door producenten aan te spreken op het voorkomen van afval, het inzetten op circulariteit van afvalstromen en scheiding bij de bron verder te stimuleren via maatwerk in de inzameling en beloning achteraf.

Circulaire economie is innovatief, toekomstgericht en biedt unieke kansen om kenniseconomie te combineren met handarbeid: het gaat niet alleen om hoogwaardige technologie, maar bijvoorbeeld ook om reparatie en het terughalen van maakindustrie. Daarmee is circulaire economie een gouden kans om de kloof op de arbeidsmarkt en in de samenleving tussen hoger en lager opgeleiden juist op regionaal niveau te overbruggen.

Dit vergt heel gerichte samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Wij willen dat de gemeente Zwolle hierin volop haar verantwoordelijkheid neemt (als partner in Kennispoort, medeverantwoordelijke voor het arbeidsmarktbeleid en acquisiteur van nieuwe bedrijven) om zo de economische en de sociale structuur van stad en regio duurzaam te helpen versterken.

Waar gaat de PvdA de komende vier jaar aan werken? 

We zetten in op een zeer breed terrein en houden rekening met de consequenties ervan voor mensen met een laag inkomen. De PvdA wil een plaatselijke en regionale samenwerking met alle betrokkenen (burgers, bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en overheden). Ook kiezen we waar mogelijk een buurtbenadering  om lokale initiatieven te initiëren en te faciliteren.

De PvdA heeft hiervoor het volgende plan:

Algemeen:

• Duurzaamheidspact / Green Deal: De gemeente Zwolle faciliteert en stimuleert initiatieven op het terrein van duurzaamheid en circulaire economie. Lokale initiatieven dragen bij aan het bevorderen van werkgelegenheid, stageplaatsen en vormen een stimulans voor derden. De Gemeente Zwolle neemt de regie en sluit een duurzaamheidspact/Green Deal met het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en omliggende overheden waarin de realisatie van genoemde uitgangspunten centraal staan.

• Specifieke aandacht voor mensen met een laag inkomen: Inzetten op een duurzame samenleving betekent dat iedereen meedoet. We realiseren ons dat dit niet voor een ieder is weggelegd. Mensen in de bijstand, mensen met een gering inkomen, mensen met schulden zullen zelf niet zo gauw kunnen insteken op duurzame initiatieven. Tezamen met onze sociale partners zet de Gemeente Zwolle de Stroomversneller in. Ook zullen we de daken van overheidsgebouwen inzetten om versnelling aan te brengen.

• Gemeente Zwolle: Gemeente Zwolle koopt maatschappelijk verantwoord in en stimuleert anderen om hetzelfde te doen.

Water:

• Waterschap: water opvangen en verwerken: meer tuinen, minder bestrating, verbeterde afvoer.
• Gemeente Zwolle: In het gemeentelijk beleid wordt maximaal ingezet op het creëren van extra opvangmogelijkheden in de stad en in de omgeving, in samenwerking met het waterschap en andere gemeenten in de IJsselVechtdelta. Daarbij willen we gebruik maken van mogelijkheden voor (vaar)recreatie en natuurontwikkeling. In de stad zetten we in op minder bestrating en meer groen, zowel bij nieuwbouw als in de bestaande stad (bijvoorbeeld bewoners stimuleren bestrate grond om te zetten in tuinen, parkeerplaatsen voorzien van bestrating die meer water doorlaat)

Lucht:

• Verminderen van houtstook: De gemeente Zwolle kiest voor het voorkomen van luchtvervuiling, overlast, ziekte en burenruzies door houtstook. Dat vereist een goede voorlichtingscampagne in lokale media. Ook onderzoeken we de mogelijkheden van een verbod op houtstook bij mist en windstil weer.
• Gemeente Zwolle: We zetten in op een gerichte verbetering van de luchtkwaliteit in Zwolle, in het bijzonder op de meest vervuilde plekken. Daartoe gebruiken we het verkeer- en vervoerbeleid dat gericht is op verdere stimulering van het fietsgebruik en beperking van het autogebruik, vooral op de binnenring. Ook de verplaatsing van het busstation naar de zuidzijde van het station draagt bij aan een betere luchtkwaliteit rond de binnenstad.

Dieren en planten:

• Leefbare groene ruimtes: Wij kiezen voor handhaving van de ecologische zone in de stad, een strikt maaibeheer, zo mogelijk en gewenst wilde bermen  en handhaven en versterken van waardevolle gebieden en bepleiten de uitbreiding van kwalitatief groene ruimtes in de stad.
• Natuur- en milieueducatie: Kennis van natuur en milieu behoren tot de basiskennis van iedere burger. Natuur- en milieueducatie behoort tot de basisvakken en wordt actief ingezet op basis en middelbare scholen. De gemeente ondersteunt NME door het financieren van de NME-coördinator en een activiteitenbudget.
• Duizendknoop: De Japanse duizendknoop is reeds op bepaalde plaatsen in de gemeente Zwolle een plaag. Er wordt een actief programma opgezet om de duizendknoop actief te bestrijden (afmaaien, afdekken, afgraven e.d.)
• Gemeente Zwolle: De gemeente Zwolle heeft een voorbeeldfunctie en zet zich in om voedselverspilling tegen te gaan (no waste). De gemeente Zwolle maakt intern beleid om regionaal geproduceerd voedsel te bevorderen.

Grondstoffen (Algemeen)

• Circulaire economie: De Gemeente Zwolle zet zich in om tot een circulaire economie te komen door burgers, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties op dit punt te stimuleren en kritisch te kijken naar haar eigen grondstoffenbeleid.  

Huishoudelijk en industrieel afval 

• Voorkomen van afval: De gemeente kiest voor het voorkomen van afval door producenten en consumenten hiermee financieel te stimuleren. Zo zijn we een voorstander van een systeem van belonen achteraf.
• Gemeente Zwolle: De gemeente Zwolle realiseert een vermindering van het huishoudelijk restafval tot 30 kg. per inwoner per jaar in 2025 door maatwerk in de inzameling gecombineerd met een systeem van beloning achteraf en een decentraal brengsyteem (verschillende soorten afval inleveren op meerder plekken in de stad), zoals vastgelegd in het Gemeentelijk Grondstoffenplan.

Afvalscheiding

• Circulaire economie: We zetten in op circulariteit door het stimuleren van hergebruik door ‘tweede handsinitiatieven’, voorkomen van restafval door scheiden van afvalstromen, voorkomen van afval door de producent te belasten met het hergebruik van afval.

Energietransitie

• Energiemix De Gemeente Zwolle kiest voor lokaal opgewekte elektriciteit en warmte met een regionale en landelijke ‘back up’ . We willen een Zwolse energiemix waarvan we minstens 30% moeten halen uit lokaal geproduceerde wind- en , zonneenergie, biomassa, energiebesparing, warmtewisselaars, warmtekoudeopslag,. Als PvdA zetten we erop in dat er met ingang van 2018 een Afwegingskader Grootschalige Duurzame Energieopwekking bestaat waaraan toekomstige initiatieven voor lokale opwekking kunnen worden getoetst, zodat we actief werk kunnen maken van de onontkoombare maatregelen in het kader van het Klimaatakkoord van Parijs 2015.
• Buurtbenadering: Energietransitie moet ook in de directe woon- en leefomgeving van mensen gestalte krijgen. Daarom stimuleren en ondersteunen we initiatieven op buurt- en wijkniveau gericht op energiebesparing.
• Werkgelegenheid: De energietransitie biedt volop kansen op nieuwe werkgelegenheid die samenhangt met energiebesparing en duurzame opwekking van energie. Deze mogelijkheden moeten vooral lokaal en via regionale samenwerking worden benut. De PvdA wil en Lokaal Energiebedrijf waarin de gemeente participeert en dat verantwoordelijk wordt voor de productie en distributie van lokaal opgewekte duurzame energie. Ook dit biedt nieuwe werkgelegenheid en laat Zwolle en haar inwoners maximaal profiteren van de opbrengsten van de lokale energie.
• Gemeente Zwolle: De energietransitie is zo urgent en omvangrijk dat de gemeente Zwolle hierin wat de PvdA betreft krachtig moet optreden in een regisserende, stimulerende en beslissende rol.

Energiegebruik

• Stroomversneller: Gemeente Zwolle maakt een plan voor de verduurzaming van de woningbouw (huur en koop). Zij doet dit in nauw overleg en samenhang met de woning-eigenaren en huurders (woningbouwcorporaties, beleggers, particuliere eigenaren, huurders). De gemeente Zwolle zet middelen in om dit proces in gang te zetten en te stimuleren.
• Gemeente Zwolle: De gemeente Zwolle zet zelf krachtig in op de verduurzaming van haar eigen gebouwen. De gemeente Zwolle stimuleert hergebruik door zaken als het omzetten van kantoren naar duurzame huisvesting

Vervoerswijze

• Autoluwe stad, bereikbaarheid: De gemeente Zwolle bevordert het terugdringen van autoverkeer door het versterken van een autoluwe binnenstad, de inzet van transferauto’s voor de bevoorrading van de binnenstad en duurzame opties te stimuleren zoals een fietsvriendelijke stad, goede en veilige stallingen bij het NS-en busstation, snelle fietstrajecten naar alle wijken en dorpen van de gemeente, snelle doorstroming van het verkeer, goede stallingen, elektrisch parkeren, betaalbare parkeervoorzieningen.
• Gemeente Zwolle: De gemeente Zwolle stimuleert het gebruik van hybride en elektrische auto’s door een verdere uitbreiding van elektrische laadpalen. Het gemeentelijk wagenpark wordt stapsgewijze geheel vervangen door duurzame voertuigen.