Het kabinet wil dat Nederland over dertig jaar, in 2050, van het gas af is. Windenergieparken ontstaan. Zonnepanelen verschijnen op daken. “Deze energietransitie is belangrijk”, zegt PvdA-raadslid Mart oude Egbrink. “Als gemeente Zwolle moeten we vooral ook focussen op inwoners. Iedereen gaat meedoen. Maar hoe dan? Weet iedereen wat te doen? En wie betaalt dat?” oude Egbrink pleit voor meer ondersteuning en structurele financiële middelen. Voor de groep inwoners die wel wil, maar niet kan én voor de groep die wel kan, maar niet weet hoe omdat de keuzes te complex zijn. “Hoe langer inwoners van Zwolle in onzekerheid zitten, hoe minder er gebeurt”, stelt hij in dit opiniestuk.
“Het college van burgemeester en wethouders in Zwolle heeft de regierol over de energietransitie van de stad en haar inwoners. Althans dat stelt ze, onder andere in de begroting van 2020. oude Egbrink ziet echter dat het college achterloopt. Een grote hoeveelheid plannen had al onze kant op moeten komen. Dit stoort onze fractie. Te meer omdat de plannen die achterblijven nou juist die plannen zijn waar inwoners op zitten te wachten, sterker nog – zij kunnen niet wachten. Het zijn plannen die moeten ondersteunen bij het nemen van duurzaamheidsmaatregelen, die maandelijks ook nog eens geld kunnen besparen. Het gaat om voorstellen waarmee we het draagvlak vergroten en om voorstellen die uiteindelijk moeten zorgen dat we onze energiedoelen bereiken.
De groep die wel wil, maar niet kan
De PvdA blijft daarom aandacht vragen voor de ondersteuning van Zwollenaren. Ten eerste gaat het ons om een betaalbare energietransitie. Want dat die transitie pijn gaat doen dat weten we allemaal. Maar je hebt ook inwoners die simpelweg het geld niet hebben voor energiemaatregelen, nu niet en misschien ook over een aantal jaren wel niet. Denk aan werkende Zwollenaren die nauwelijks rondkomen, denk aan de mensen in een (sociale) huurwoning die ook nog eens afhankelijk zijn van wanneer de verhuurder gaat investeren, maar al wel geconfronteerd worden met een steeds hogere gasrekening. Of neem het voorbeeld van het jonge stel dat net een van die weinige betaalbare koopwoningen in Zwolle heeft kunnen kopen – en geen cent overhoudt voor wat voor een maatregel dan ook. Dat is de groep die wel wil, maar niet kan. Omdat ze de middelen niet hebben. Dit is de groep die we financieel en organisatorisch moeten ondersteunen. Op die manier kunnen ze meedoen en kunnen we een tweedeling in de maatschappij en armoede voorkomen. Energiearmoede voorkomen.
Wat doet het college?
Hoe gaat het college die inwoners helpen? Begin dit jaar is het pleidooi van de PvdA voor een energiefonds overgenomen. Ook is in een motie door de PvdA aangegeven dat er gekeken moet worden wat de gemeente hierin financieel kan bijdragen. Een voorstel over hoe dat fonds eruit moet zien en hoe dit inwoners gaat helpen, had er na de zomer al moeten liggen. Ook zien we hiervoor geen middelen in de begroting. En wat te denken van de strategie eerlijke energietransitie? Wethouder Monique Schuttenbeld zei afgelopen zomer tijdens het debat over de perspectiefnota nog dat deze – in de vorm van een nota betaalbare energietransitie – na de zomer zou volgen. Inmiddels – begin december – ligt er een nota van het college – maar daarin wordt geen enkele concrete maatregel aangekondigd waar inwoners op 1 januari 2020 mee geholpen zijn.
De groep die niet weet hoe
Naast de inwoner voor wie de energietransitie onbetaalbaar is, zijn er uiteraard ook inwoners die wel de financiële middelen hebben. Een aantal doet al wat – individueel, met de straat of in een coöperatie. Maar een heel groot aantal doet nog niets. Niet omdat ze niet willen of kunnen, maar omdat ze niet weten hoe. Het zijn de mensen die het internet opgaan en er met meer vragen vanaf komen dan met antwoorden. Zij zien door de bomen het bos niet meer; want moet je nu eerst isoleren of eerst zonnepalen leggen? Wat te doen met een warmtepomp? Of kun je het beste wachten totdat de ontwikkelingen een paar jaar verder zijn?
Help de juiste dingen te doen
Vele maatregelen tezamen zijn belangrijk om de energietransitie te bewerkstelligen. Zoals grootschalige energieopwekking, een solidaire bijdrage van bedrijven, de gemeente die zelf het goede voorbeeld geeft met verduurzaming. Maar voor een succesvolle overgang naar duurzame energie moeten we bovenal náást onze inwoners staan. We staan voor de grootste beweging in jaren staan, dus moet je al je inwoners maximaal ondersteunen, zodat ook zij de benodigde stappen zetten. Die ondersteuning draait er niet om dat we als gemeente de isolatie en zonnepanelen voor iedereen betalen. Het gaat er juist om dat we inwoners helpen om de juiste dingen te doen en ze daarbij te ontzorgen. De PvdA heeft het voorstel gedaan voor gratis energiecoaches. Energiecoaches die mensen proactief van advies voorzien over de maatregelen die ze kunnen treffen. Wethouder Schuttenbeld gaf aan bezig te zijn met een zogenoemd Energieloket 3.0. Een verbeterde versie van het huidige loket ‘Verbeter en bespaar’ zeg maar. Op dit voorstel moeten we (wederom) wachten tot medio 2020.
Hoe zorg je dat iedereen meedoet?
De PvdA wil aandacht voor een betaalbare energietransitie waarbij alle inwoners mee kunnen doen en goed geholpen worden. Om de transitie te laten slagen moet je iedereen mee laten doen. Ten eerste zorgt dat voor bewustwording en draagvlak. Ten tweede haal je zo belangrijke doelen op de langere termijn. Ondersteuning is eveneens van belang om armoede en een verdere tweedeling in de maatschappij te voorkomen. Duurzame energieoplossingen schelen mensen tientjes per maand. Gezien de dalende koopkracht en de toename van armoede is het dus belangrijk om mensen zo snel mogelijk mee te laten doen. De energietransitie kan kortom alleen slagen door praktische ondersteuning te bieden ‘als je niet weet hoe’, en door financiële ondersteuning te bieden ‘als je niet de middelen hebt’. Daarvoor is allereerst een college nodig dat nu dan eindelijk met structurele bestedingsvoorstellen komt en niet alleen teert op eenmalige rijkssubsidies. Anders laten zij inwoners van Zwolle letterlijk en figuurlijk in de kou staan.”
