Vragen over jongeren die hard geraakt worden door coronamaatregelen

Het is voor veel mensen een moeilijke tijd door de coronacrisis. Uit onderzoek blijkt dat met name jongeren hard getroffen worden door deze pandemie. Zij worden door de coronamaatregelen sterk in hun ontwikkeling en vrijheden beperkt en de verwachting is dat zij ook na de pandemie hiervan last ondervinden. Zeker nu de avondklok is ingesteld. Jongeren hebben meer stress, vaker last hebben van depressies, eetstoornissen, slaapproblemen.

De PvdA maakt zich zorgen over deze ontwikkelingen en wil van het college graag het volgende weten:

1. Hoeveel heeft Zwolle in totaal van het rijk gekregen om jongeren te ondersteunen en waar is dat geld tot nu toe precies aan besteed?
2. Scholen en sportverenigingen zijn dicht. Vaste structuren vallen weg voor (kwetsbare) jongeren. In december is er 60.000 euro vrijgemaakt voor extra ondersteuning en ontwikkeling van een activiteitenplan voor jongeren. Hoe ziet dat plan eruit?
   – Loopt dit plan vertraging op door verlenging van de lockdown en de uitbreiding ervan met de invoering van de avondklok?
3. Hoe en op welke manier worden jongeren met hulpvragen op de hoogte gebracht waar ze terecht kunnen met hun vraag?
4. De wachtlijsten in de GGZ zijn lang. Door corona is er een toename van jongeren die in de knel zitten en misschien hulp nodig hebben. Nu, maar ook straks na deze  epidemie. Kan het college aangeven hoeveel jongeren wachten op hulp en wat er nodig is om de wachtlijsten te verkorten.
5. Houdt het college rekening met de gevolgen van deze epidemie voor jongeren?
   – Op welke manier wordt hier uiting aan gegeven?
6. Bij de landelijk GGZ komen meer meldingen binnen van jongeren met eetstoornissen. Zijn er in Zwolle ook signalen dat er sprake is van jongeren met deze problematiek?
7. De jongeren zelf hebben aangegeven dat ze graag willen meedenken over de corona-maatregelen, activiteiten en oplossingen. Hoe en op welke manier worden Zwolse jongeren betrokken bij de de oplossingen?
   – Zo ja, kan het college aangeven hoeveel jongeren hierover meedenken en welke oplossingen zijn aangedragen?

PvdA
Hettie van Aalderen
Selma Hoekstra

Dit zijn de antwoorden van het college:

1. Hoeveel heeft Zwolle in totaal van het rijk gekregen om jongeren te ondersteunen en waar is dat geld tot nu toe precies aan besteed?

In 2020 hebben wij € 59.000 ontvangen voor vrijwilligersorganisaties jeugd. Dit bedrag is ingezet van tegemoetkoming jeugdorganisatie. Daarnaast is er € 300.000 compensatie ontvangen voor meerkosten jeugdhulp. Hiermee is onder meer extra inzet van jeugd en gezinswerkers Sociaal Wijkteam in de ondersteuningsteams op scholen bekostigd (zie ook vraag 3). In de kamerbrief van 16 december 2020 is een aanvullend compensatiepakket medeoverheden december 2020 en financiële positie gemeenten gepubliceerd (zie: Kamerbrief over aanvullend compensatiepakket coronacrisis medeoverheden | Kamerstuk | Rijksoverheid.nl). De gemeenten hebben daarover nog geen nader bericht gekregen. Bedragen voor Zwolle zijn nu nog niet bekend. In de kamerbrief is ten aanzien van het welbevinden van jongeren (0-27 jaar) het volgende opgenomen:
Jeugd aan zet
Vanuit het programma maatschappelijke diensttijd (MTD) ontvangen gemeenten tot 60.000 inwoners een bijdrage van in totaal € 470.000. Hiermee kunnen gemeenten in deze coronatijd jongeren ondersteunen en tegelijkertijd kunnen jongeren een maatschappelijke bijdrage leveren waar deze nu nodig is.
Perspectief Jeugd en jongeren
Voor jongeren is het essentieel om elkaar fysiek te kunnen ontmoeten. Met een Jeugdpakket van € 58,5 miljoen wil het kabinet een gerichte (financiële) impuls aan gemeenten geven om samen met jongeren, lokale organisaties en evenementensector volledig coronaproof kleinschalige activiteiten te programmeren op het gebied van cultuur, sport en andere zinvolle vrijetijdsbesteding. Ook is met gemeenten afgesproken om met het geld extra inzet van jongerenwerkers in achterstandswijken met kwetsbare jongeren te organiseren. Zij kunnen gericht deze jongeren uit risicogroepen bereiken en passende hulp en ondersteuning bieden. Een deel van het Jeugdpakket (€ 3,5 miljoen) zet het kabinet in op laagdrempelige preventieve ondersteuning van jongeren op het gebied van mentale gezondheid. Deze middelen zullen deels (€ 40 miljoen) via het gemeentefonds verdeeld worden.
Op 12 februari jl. werd bekend dat er ook nog € 200 miljoen extra beschikbaar komt voor een maatschappelijk steunpakket gericht op sociaal en mentaal welzijn en leefstijl (zie: Kabinet stelt 200 miljoen euro beschikbaar voor welzijn in coronatijd | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl), deels ook weer voor jongeren. Ook hierover zijn nog geen concrete bedragen voor de gemeenten bekend. Naar verwachting ontvangen gemeenten in april nadere informatie over de coronacompensatie naar de gemeenten. Omdat veel stukken van het rijk doorschuiven naar een later moment kan dit ook nog later worden.
Overigens hebben wij in december 2020 besloten om € 60.000 extra in te zetten van uit bestaand budget voor extra ondersteuning van jongeren op en via VO scholen. Hieruit zijn/worden de campagne LockDown, OpenUp en extra groepsgerichte ondersteuning via VO scholen gefinancierd (zie vraag 3).

2. Scholen en sportverenigingen zijn dicht. Vaste structuren vallen weg voor (kwetsbare) jongeren. In december is er 60.000 euro vrijgemaakt voor extra ondersteuning en ontwikkeling van een activiteitenplan voor jongeren. Hoe ziet dat plan eruit? – Loopt dit plan vertraging op door verlenging van de Lock Down en de uitbreiding ervan met de invoering van de avondklok?
We hebben ingezet op 3 lijnen:
1. Een online campagne gericht op normaliseren en ruimte bieden voor ontspanning, gekoppeld aan informatie ter ondersteuning van kinderen, jongeren en ouders bij het omgaan met de gevolgen van Corona en de beperkingen die de aanpak daarvan met zich meebrengt.
2. Inzet van tijdelijke extra capaciteit jeugd- en gezinswerkers tot aan de zomervakantie van 2021 in de ondersteuningsteams op de VO scholen in Zwolle.
3. Gerichte groepsgerichte ondersteuning voor jongeren (en ouders) op en via de VO scholen. Voor meer info verwijzen we naar de informatienota aan de raad van 25 januari 2021. Wij houden hierbij al rekening met benodigde extra inzet tot aan de zomervakantie 2021. De verlenging van de Lock Down maakt wel de uitdagingen groter om aanvullende activiteiten aan te bieden op en via VO scholen te bieden aan jongeren.

3. Hoe en op welke manier worden jongeren met hulpvragen op de hoogte gebracht waar ze terecht kunnen met hun vraag?
Via de campagne LockDown, OpenUp en een online Think les die beschikbaar is voor alle VO scholen krijgen jongen informatie over waar ze terecht kunnen met hun vragen: op school en buiten school. De jeugd en gezinswerkers op de VO scholen hebben leerlingen van de school geïnformeerd hoe ze bereikbaar zijn.

4. De wachtlijsten in de GGZ zijn lang. Door corona is er een toename van jongeren die in de knel zitten en misschien hulp nodig hebben. Nu, maar ook straks na deze epidemie. Kan het college aangeven hoeveel jongeren wachten op hulp en wat er nodig is om de wachtlijsten te verkorten.
We kunnen niet precies aangeven hoeveel jongeren er op de wachtlijst staan voor hulp omdat we geen zicht hebben op alle verwijzingen die door huisartsen zijn gedaan (pas als de kosten gedeclareerd worden bij de gemeente ontstaat een completer beeld). Wel zien we jongeren steeds meer in beeld komen via het onderwijs (met name Voortgezet Onderwijs) en van daaruit bij het Sociaal Wijkteam. Afgelopen najaar was er sprake van een toename van aanmeldingen bij de ondersteuningsteams op scholen die te maken hadden met psychische problematiek. Voor jongeren die op een wachtlijst voor passende hulp staan, bieden we overbruggingszorg. Aanbieders denken hier actief in mee om in samenwerking met het SWT al iets te kunnen doen, vooruitlopend op start van een behandeling. Dit kan zijn in de vorm van consultatie of alvast meedenken in een casus of door het bieden van online zelfhulpmodules of groepstrainingen. Die ondersteuning bieden we nu ook extra op en via VO scholen in het kader van opvangen negatieve gevolgen van Corona en de beperkingen die de aanpak daarvan met zich meebrengen. Voor jongeren waarbij sprake is van spoed is er een speciale route afgesproken met aanbieders.

5. Houdt het college rekening met de gevolgen van deze epidemie voor jongeren? – Op welke manier wordt hier uiting aan gegeven?
Ja, wij houden daar rekening mee. De gevolgen van de Corona pandemie voor jongeren is op verschillende vlakken. Zo weten we dat in deze periode de jeugdwerkloosheid is gestegen. Om jongeren toch perspectief te bieden op werk en ontwikkeling werken we in de Regionale Crisis- en Herstel Aanpak Regio Zwolle – Werk & Ontwikkeling aan een empowerment strategie. Het doel hierbij is dat iedere jongere / jong volwassene zicht heeft op een stageplaats of leerbaan, op het behalen van een kwalificatie of diploma, een start kan maken op de arbeidsmarkt en met een duurzaam werkperspectief. Iedere jongere / jong volwassene krijgt de kans om een start te maken met leven lang ontwikkelen. Dit doen we samen met het MBO voor de groep ‘jongeren in een kwetsbare positie.’ Op het gebied van onderwijsdeelname zien we een toename van verzuim en problematiek onder jongeren. De ondersteuningsteams op scholen, RMC-begeleiders, de jeugdartsen en Travers Jongerenwerk) werken intensief samen in het ondersteunen van jongeren, scholen, leerkrachten en ouders. Juist in deze tijd is er veelvuldig overleg met de school vanwege gezinnen en leerlingen met problematiek, verhoogde risico op uitval en no-show in online lessen. Samen wordt bij elke situatie een passende acties uitgezet met als doel het recht op onderwijs voor elke leerling te garanderen en onderwijsdeelname te stimuleren en te ondersteunen. Met het onderwijs zijn en gaan we ook in gesprek hoe we jongeren goed door de crisis begeleiden, hoe we opgelopen achterstanden kunnen beperken.

6. Bij de landelijk GGZ komen meer meldingen binnen van jongeren met eetstoornissen. Zijn er in Zwolle ook signalen dat er sprake is van jongeren met deze problematiek?
Ja, dit speelt ook bij Zwolse jongeren. Eetstoornissen zijn door Corona en de beperkingen die de aanpak daarvan met zich meebrengt complexer en vragen soms om intensiever zorg dan voor Corona.

7. De jongeren zelf hebben aangegeven dat ze graag willen meedenken over de corona-maatregelen, activiteiten en oplossingen. Hoe en op welke manier worden Zwolse jongeren betrokken bij de oplossingen? – Zo ja, kan het college aangeven hoeveel jongeren hierover meedenken en welke oplossingen zijn aangedragen?
We betrekken jongeren bij het nadenken over, het opzetten en uitvoeren van activiteiten. In de Lock Down waren de mogelijkheden zeer beperkt. Om toch een impuls te kunnen geven, is als onderdeel van de aanpak genoemd onder vraag 2 de campagne LockDown, OpenUp georganiseerd, waarbij jongeren hebben meegedacht over de opzet. Nu komen er langzaam aan weer wat meer mogelijkheden, waarbij we ook kijken hoe we de openstelling van scholen optimaal kunnen benutten voor aanvullende activiteiten. We werken daarbij steeds samen met Jongerenraad Zwolle. Naast Jongerenraad Zwolle benutten we bestaande de contacten met jongeren via partners als Sport Service Zwolle, THINK op school of Travers Welzijn. Via Impacter (project Maatschappelijke Diensttijd) wordt met het Impacter Lab een extra impuls gegeven aan ideeën van jongeren. Doel is om actief een match te maken tussen een idee en een organisatie of persoon die kan helpen met dat idee. Hiervoor heeft Impacter € 50.000 euro subsidie van ZonMw ontvangen. Als het een succes is, kan nog eens € 25.000 euro subsidie worden aangevraagd mits er eenzelfde bedrag aan cofinanciering beschikbaar komt. Hoeveel jongeren op verschillende manieren meedenken en meedoen kunnen we niet aangeven. Met name via Travers worden jongeren wel actief benaderd om mee te denken. Of denkt Travers mee met initiatieven van jongeren. Zo is er samengewerkt met jongeren aan het initiatief (van Stadkamer) Young Experience Zwolle. In Holtenbroek zijn activiteiten samen met de jeugd georganiseerd. Op dit moment wordt samen met jongeren bekeken of we kunnen komen tot een online platform waar nu, maar ook na corona ideeën kunnen worden uitgewisseld.