Het ingewikkelde van de gen-tech discussie

Op 20 april, werd het onderwerp gentechnologie in de gemeenteraad besproken. Een ingewikkeld onderwerp. Inhoudelijk maar ook politiek. Want de toelating van bepaalde genproducten wordt door het Rijk of de EU bepaald. Wat moet je daar als gemeente dan mee? Als je naar het verleden kijkt, zijn er soms producten op de markt verschenen die bijna juichend werden ontvangen. In de jaren 50 gold dat voor DDT. Je kon toen zeggen dat we wetenschappelijk nog niet zo ver waren om de negatieve consequenties van dat bestrijdingsmiddel te zien. Maar ook bij de actuele discussie over de effecten van de toepassing van neonicotinoiden zoals Roundup, in de volksmond bijengif genoemd, zie je dat weer. Eerst wordt het toegelaten en nu zien we pas echt de negatieve consequenties en de discussie erover en wordt het in sommige landen al verboden.

Als we het over de gentechnologie hebben, gaat het niet over de toelating van een product, maar over de verandering van de genetische eigenschappen van soorten, bijvoorbeeld mais of zalm. Een middel kun je uit de markt halen en verbieden, een door gentechnologie veranderende soort niet. Het ingewikkelde van de gentech discussie is dat we het over een breed scala van toepassingen hebben en dat er aan de toepassing van gentech soorten ook nog octrooirecht aan verbonden zit. Dat maakt de discussie nog onoverzichtelijker dan over één bepaald product. Inhoudelijk hebben wij dan als PvdA fractie ook grote moeite met de toepassing van gentechnologie.

Maar stel..je bent een gemeente in Tanzania en je spreekt je als gemeenteraad uit tegen het gebruik van gentechnologie. Over 5 jaar is men echter zover om de dodelijke malariavirus te doen verdwijnen door middel van toepassing van gentechnologie en je weet nu dat ze al heel ver zijn met die bestrijding. En stel dat hier nu in Zwolle een onderzoeksinstituut is gevestigd dat zich bezighoudt met die ontwikkeling om malaria uit de wereld te krijgen. Inhoudelijk, alles overziend neigen wij inhoudelijk naar het standpunt dat de

Gemeente Zwolle zich uitspreekt tegen het verkeerd gebruiken van gentechnologie, maar niet tegen gentechnologie in zijn geheel. Maar nu wordt het nog ingewikkelder. Wat betekent zo’n uitspraak? Is die slechts principieel symbolisch of gaan we zo’n uitspraak ook echt handen en voeten geven? Dit geldt ook als we als gemeente kiezen voor de uitspraak tegen het totale gebruik van gentechnologie. Ooit hebben we in Nederland de discussie gehad over kernwapenvrije gemeentes. Als je zo’n gemeente binnen reed, kwam je zo’n bordje tegen: Kernwapenvrije gemeente. Nou, dacht een naïeveling, hier krijg je dus geen kernwapens op je kop. Ook al lag Havelte of Volkel in een kernwapenvrije gemeente, die kernwapens bleven er mooi opgeslagen en je had er als gemeente niks over te zeggen.

Politiek-bestuurlijk kun je je om principiële en praktische redenen dan ook afvragen of de gemeente Zwolle überhaupt een uitspraak moet doen over zaken waar we als gemeente bijna tot geen invloed hebben. Zo willen sommige partijen, via de bestemmingsplanprocedure, het verbouwen van gentechnologie producten tegenhouden. Maar is het juridisch echt mogelijk om het bestemmingsplan zo te wijzigen dat bepaalde gentechnologie gewassen zijn toegestaan? En als gemeente Kampen nu geen beperking oplegt, dan mag een boer in Kampen wel bepaalde producten zaaien en zijn buurman in Zwolle niet? En hoe houdt die Zwolse boer die gemodificeerde soorten uit Kampen dan tegen?

De PvdA fractie is kritisch over het gebruik van gentechnologie. Daarom kiezen we voorlopig voor een standpunt waarin we heel kritisch zijn op het verkeerde gebruik van gentechnologie. Maar we willen een verdere principiële en praktische discussie over de voorgestelde acties. Aan de voorgestelde acties zitten nog heel veel vragen. Want moet ik persoonlijk door de gemeente Zwolle er op gewezen worden dat als ik een vegaburger bij de supermarkt koop, de kans groot is dat er gemodificeerde soja in verwerkt is en dat die soja de lokale en wereldeconomie verstoort en de biodiversiteit beïnvloedt? Dat vinden we toch echt een taak van het Rijk. Het heeft meestal geen zin om allerlei uitspraken over onderwerpen te doen waar we weinig of geen invloed over hebben of niet in staat zijn of niet willen om er praktisch handen en voeten aan te geven. Veel partijen zijn kritisch over gentechnologie. Wij als PvdA ook. Binnenkort gaan we als partijen overleggen, hoe we hier verder mee willen. Ik hou u op de hoogte.