Het ingewikkelde van de gen-tech discussie

Als je naar het verleden kijkt, zijn er soms producten op de markt verschenen, die bijna juichend werden ontvangen. In de jaren 50 gold dat voor DDT. Je kon toen zeggen dat we wetenschappelijk nog niet zover waren om de negatieve consequenties van dat bestrijdingsmiddel te zien. Maar ook bij de actuele discussie over de effecten van de toepassing van neonicotinoiden zie je dat weer. Eerst wordt het toegelaten en nu zien we pas echt de negatieve consequenties, discussiëren we erover en wordt het in sommige landen al verboden. Als we het over de gentechnologie hebben, gaat het niet over de toelating van een product, maar over de verandering van de genetische eigenschappen van een soort. Een middel kun je uit de markt halen en verbieden, een soort meestal niet. Het ingewikkelde van de gen-tech discussie is dat we het over een breed scala van toepassingen hebben en dat er aan de toepassing van gen-tech-soorten ook nog octrooirecht verbonden zit. Dat maakt de discussie nog onoverzichtelijker dan over één bepaald product. Inhoudelijk hebben wij dan als PvdA fractie ook grote moeite met de toepassing van gen-technologie.

Maar stel… je bent een gemeente in Tanzania en je spreekt je als gemeenteraad uit tegen het gebruik van gentechnologie. En stel, over vijf jaar is men zover om het dodelijke malariavirus te doen verdwijnen door middel van toepassing van gentechnologie en je weet nu dat ze al heel ver zijn met die bestrijding. En wat als hier nu in Zwolle een onderzoeksinstituut is gevestigd die zich bezighoudt met die ontwikkeling om malaria uit de wereld te krijgen? Inhoudelijk, alles overziend, neigen wij inhoudelijk naar het standpunt dat de Gemeente Zwolle zich uitspreekt tegen het verkeerd gebruiken van gentechnologie, maar niet tegen gentechnologie in zijn geheel.

Maar nu wordt het nog ingewikkelder. Wat betekent zo’n uitspraak? Is die slechts principieel symbolisch of gaan we zo’n uitspraak ook echt handen en voeten geven? Dit geldt ook als we als gemeente kiezen voor de uitspraak tegen het totale gebruik van gentechnologie. Ooit hebben we in Nederland de discussie gehad over kernwapenvrije gemeentes. Als je zo’n gemeente binnen reed, kwam je zo’n bordje tegen: Kernwapenvrije gemeente. Nou, dacht een naïeveling, hier krijg je dus geen kernwapens op je kop. Ook al lag Havelte of Volkel in een kernwapenvrije gemeente, die kernwapens bleven er mooi opgeslagen en je had er als gemeente niks over te zeggen.

Politiek-bestuurlijk kun je je om principiële en praktische redenen dan ook afvragen of de gemeente Zwolle überhaupt een uitspraak moet doen over zaken waar we als gemeente bijna tot geen invloed op hebben. Want als we voor optie 2 gaan, tegen het verkeerd gebruik en je beoordeelt de voorgestelde acties dan hebben we nog heel veel vragen over die acties. En zijn dit acties waar je je als gemeente mee moet bemoeien of beschouwen we deze uitspraak als een symbolische en laten we acties achterwege? In die zin zijn we ook benieuwd hoe de raad en het college naar de voorgestelde acties kijken.

Een actie wil er uitlichten. Is het juridisch echt mogelijk om het bestemmingsplan zo te wijzigen dat bepaalde genetisch gemodificeerde gewassen niet zijn toegestaan? En als de gemeente Kampen nu geen beperking oplegt aan genetisch gemodificeerde gewassen, dan mag een boer in Kampen wel bepaalde producten zaaien en zijn buurman in Zwolle niet? En hoe houdt die Zwolse boer die gemodificeerde soorten uit Kampen dan tegen?

De PvdA fractie is kritisch over het gebruik van gentechnologie. Daarom kiezen we voorlopig voor standpunt 2. Maar we willen een verdere principiële en praktische discussie over de voorgestelde acties. Aan de voorgestelde acties zitten nog heel veel vragen. Want moet ik persoonlijk door de gemeente Zwolle er op gewezen worden dat als ik een vega-burger bij de supermarkt koop, de kans groot is dat er gemodificeerde soja in verwerkt is, en dat die soja de lokale en wereldeconomie verstoort en de biodiversiteit beïnvloedt? Dan zijn er nog vele andere, goede onderwerpen waar burgers en gemeenteraadsleden op gewezen kunnen worden.

Conclusie: inhoudelijk is dit al een heel ingewikkeld onderwerp, maar principieel politiek-bestuurlijk nog veel meer. Vind je dat we als gemeente uitspraken over onderwerpen moeten doen waar we weinig of geen invloed op hebben of niet in staat zijn of niet willen zijn om er praktisch handen en voeten aan te geven? Wij zijn benieuwd wat de raad en het college hiervan vindt.