1 mei 2021 – viering Dag van de Arbeid

Inleiding Anneke Speelman, afdelingsvoorzitter

Beste leden,
Zaterdag 1 mei herdenken en vieren we de Dag van de Arbeid. Dit keer opnieuw in kleine kring vanwege de voortgaande preventieve maatregelen in verband met het COVID 19 virus. Vanuit de fractie zal ik samen met Patty Wolthof, fractievoorzitter, en Manasse Hop, bestuurslid Jonge Socialisten en in aanwezigheid van oud-begraafplaatsbeheerder Wim van Vlaanderen bloemen leggen bij de graven van Helmig Jan van der Vegt en Gerardus Horreüs de Haas.

Helmig Jan van der Vegt is een van de oprichters van de SDAP, de voorloper van de PvdA, en Gerardus Horreüs de Haas is bij eenieder van ons bekend als de ‘rode’ sociale dominee in de Tweede Wereldoorlog. Beide mannen inspireren ons tot op de dag van vandaag bij het uitdragen van ons gezamenlijk moreel kompas van vrijheid, humaniteit en sociale rechtvaardigheid.

Voor het ontstaan van de Dag van de Arbeid gaan we terug naar het jaar 1889. Tijdens het eerste congres van , de internationale socialistische organisatie ‘Tweede Internationale’ werd besloten het jaar erop op 1 mei 1890 te demonstreren. Aan deze oproep werd massaal gehoor gegeven. In de Verenigde Staten en een groot deel van Europa gingen mensen de straat op voor een achturige werkdag, betere arbeidsvoorwaarden en het behoud van vrede. In de jaren hierna wordt de Dag van de Arbeid een jaarlijks terugkerende traditie. Ook bij ons in Zwolle.

Dit jaar staat tijdens de 1 mei viering de groeiende tweedeling in de samenleving centraal. We prijzen ons gelukkig met Patty Wolthof en Manasse Hop die hierover beide een lezing houden vanuit hun eigen perspectief. U kunt live deelnemen door om 10.15 uur in te loggen op onze Facebookpagina PvdA Zwolle. Heeft u hiervoor geen gelegenheid, dan kunt u de toespraken nalezen op onze website. Ook zenden we in de loop van zaterdag 1 mei u de toespraken via email toe.

Deze week plaatsen we ook een advertentie in De Peperbus (woensdag 28 april) en de Stentor (zaterdag 1 mei) waarin we alle ‘werkers’ bedanken voor hun inzet en zorg in dit bijzondere coronatijdperk. Deze advertentie is mogelijk gemaakt dankzij de financiële bijdragen van enkele leden en fractie. Hiervoor heel veel dank!

We hebben vijf jubilarissen in ons midden: mevrouw Lutkemeijer 25 jaar lid en mevrouw Prummel en de heren Bijlsma, Springeling en Tommassen, allen 50 jaar lid. Mijn hartelijke felicitaties! Ik hoop u zaterdag of volgende week te mogen bezoeken. Ik neem daartoe in de loop van deze week contact met u op.

Alle 75-plussers ontvangen op zaterdag 1 mei een rode roos. De bezorging is in handen van een aantal leden.

Toespraak Patty Wolthof, fractievoorzitter

Beste partijgenoten, beste mensen,

Stel je voor: je zit op je balkon in Holtenbroek. Even tot rust komen. En je ziet aan de overkant van je straat dat er sloopwerkzaamheden zijn. “Staat wel opgeruimder zo,” denk je misschien nog. Maar dan.

Een paar maanden later denderen er ineens bulldozers en hijskranen je straat in. Groot bouwmateriaal wordt aangevoerd. “Wat gebeurt hier?” Wat blijkt: pal voor dat balkonnetje van je, wordt ineens een flat van 65 meter hoog gebouwd. Weg uitzicht.

Je wist niet van een ‘participatiebijeenkomst’ – wat is dat precies? In de krant had je het niet gelezen – die lees je niet en een abonnement is sowieso te duur. “Hoe had ik dit kunnen weten?” stamel je bedremmeld.

De meesten van ons – u en ik – zouden dit niet zonder slag of stoot laten gebeuren.

Waarom vertel ik dit nu op Dag van de Arbeid?

Omdat dit geen theoretisch verhaal is – dit is wat Zwollenaren overkomt. En het staat als voorbeeld voor iets veel groters waar we op een dag als vandaag bij stil moeten staan: het vertrouwen in de overheid.

Op Dag van de Arbeid vieren we van oudsher wat bereikt is op het gebied van werk, en het is een dag van strijd voor wat er nog bereikt moet worden. Én een dag waarop allerlei PvdA-politici – meestal op begraafplaatsen – geacht worden om hele inspirerende toespraken te houden 🙂

Ik ben blij en vereerd dat ik dat vandaag kan doen – en ik deel graag mijn zorgen met u. Want de strijd voor wat nog bereikt moet worden, start met het herstellen van vertrouwen. Te beginnen met het vertrouwen van inwoners in hun overheid. Op het Haagse politieke toneel is maar al te goed te zien wat een onbetrouwbare overheid kan aanrichten. Neem het mensen dan nog maar eens kwalijk dat ze geen vertrouwen hebben in de overheid.

Maar ook in Zwolle kan er nog veel worden bereikt om de kloof tussen inwoner en overheid te dichten.

En dat begint bij taal.

De meest-nabije overheid, de gemeente, moet méér oog hebben voor mensen die laaggeletterd zijn. Door de gemeente en uitvoeringsinstanties worden nog steeds veel te veel ingewikkelde brieven gestuurd. Zwollenaren die niet goed kunnen lezen, nieuwe Zwollenaren die de taal niet goed kennen en Zwollenaren met een beperking komen daardoor nog meer op achterstand. Er wordt uitgegaan van een hoge mate van zelfredzaamheid, maar wat als je niet kan lezen over zorg die wordt afgewezen, of dat je kind niet goed kan meekomen op school – hoe kom je dan in actie?

De gemeente heeft als taak haar inwoners goed te informeren en moet haar partners opdragen hetzelfde te doen. Juist in deze gezondheidscrisis zien we hoe uitermate belangrijk dat is, want de gevolgen zijn groot. Er ontstaat een vaccinatiekloof. Hoogopgeleide ouderen bellen zelf de GGD om eerder een prik te krijgen, terwijl kwetsbare minder geletterde groepen massaal niet op komen dagen op hun vaccinatieafspraak bij de huisarts – bang door verkeerde informatie, of gewoonweg omdat ze de uitnodiging niet begrijpen.

De Sociaal-Economische Raad, bij monde van Mariëtte Hamer, vreest voor de toekomst van laaggeletterden na corona: kunnen zij wel voldoende gebruik maken van de benodigde om- en bijscholing, juist nu scholing zo belangrijk is in de uitweg uit de crisis?

Daarnaast, kan de gemeente wat mij betreft aan vertrouwen herwinnen door meer te doen om inwoners te beschermen. Tegen marktpartijen, die niet altijd het belang van de Zwollenaar voorop zetten. De groei van de stad brengt met zich mee dat er veel nieuw gebouwd wordt. Mooi, en belangrijk. Maar hoogopgeleide en geletterde inwoners weten hun weg naar alle participatieavonden en ‘oeverateliers’, en wat al niet meer, wel te vinden. Zo kunnen ze hun stem laten horen en opkomen voor hun belangen. Maar hoe zit het met inwoners die dat niet kunnen?

De gemeente en dus ook de politiek moeten ervoor zorgen dat álle bewoners vanaf het begin goed betrokken worden bij veranderingen van beleid of ontwikkelingen in de stad. Waar je woont of welke opleiding je hebt, mag niet bepalen of je belangen wel of niet gehoord worden in deze stad.

En dan nog de gemeenteraad. De hoeveelheid nota’s bomvol ambtenarentaal dwingen raadsleden bijna tot een studie in gemeentelijk jargon. Dat schrikt minder geletterden die vaker praktisch zijn opgeleid af en zo wordt de gemeenteraad straks alleen nog voor hoogopgeleiden. Politicoloog Tom van der Meer zegt daarover ‘Goede representativiteit verhoogt het vertrouwen in de politiek en het biedt met name achtergestelde groepen een voorbeeld waaraan zij zich kunnen optrekken. Laagopgeleiden denken eerder dat de politiek niet open staat voor mensen zoals zijzelf. En ze zien zich daarin bevestigd door de praktijk.’ Hier ligt een opdracht voor onszelf.

En bovendien…

Juist van de overheid verwacht je dat ze zonder voorbehoud investeren in zaken die de kansenkloof – en daarmee het vertrouwen in elkaar en de overheid – kleiner maken. Meer dan 2,5 miljoen Nederlanders zijn laaggeletterd. In Zwolle zijn dat er 1 op de 9 inwoners. En uit recent onderzoek blijkt ook nog dat een groot deel van onze kinderen die nu naar school gaan, een leesachterstand heeft. Een kwart van de 16-jarigen kan niet functioneel lezen. Maar dit college maakt de verkeerde keuze door vooralsnog niet structureel te willen investeren in het voorkómen van laaggeletterdheid.

De PvdA pleit voor een leesoffensief, voor investeren in leraren en goed onderwijs. En de SER adviseert in het kader van laaggeletterdheid: zorg dat je inwoners screent op taalvaardigheid en pak onderwijsachterstanden pro-actief aan. Houd de focus op taal en rekenen bij kinderen en zorg voor gelijke kansen in het onderwijs.

Ten slotte, beste mensen,

Ik sta hier bij het graf van Helmig Jan van der Vegt. Hij was de zoon van een timmerman. Maar hij was ook onderwijzer. Daarmee koos hij ervoor anderen meer kansen te geven in het leven. Als mede-oprichter van de SDAP zette hij zich jarenlang in voor de positie van arbeiders.

Zelf sta ik hier als de dochter van een elektromonteur en bejaardenverzorgster. Ik geloof diep in het mogelijk maken voor alle mensen om zoveel mogelijk uit hun eigen talent te halen.

Dat kan nu niet, omdat er in dit land iets is scheefgegroeid.

Het dichten van die kloof is een serieuze taak voor ons sociaaldemocraten. Voor mij als politicus. Een taak die samen gaat met onze strijd voor meer bestaanszekerheid, solidariteit en duurzaamheid. Die strijd moeten wij als Partij van de Arbeid juist nu onverminderd blijven voeren.

In haar 1 mei-toespraak van 2018 haalde Eefke Meijerink Piketty aan: “Alleen grote oorlogen en pandemieën kunnen zorgen voor een grote herverdeling van inkomen in samenlevingen.” Nu is dus het moment.

Misschien is  die grote herverdeling nog niet begonnen in de Tweede Kamer, maar laten we op z’n minst zorgen dat de eerlijke toekomst wederom hier in Zwolle begint. Samen met onze linkse bondgenoten zo veel mogelijk mensen mee nemen op die betere, socialere weg uit deze pandemie. Te beginnen misschien – met het herstellen van vertrouwen.

Ik sta hier omdat ik die sociaaldemocratische strijd wil voortzetten.

Samen met u.

Dankuwel.

Toespraak Manasse Hop

1 mei Dag van de Arbeid

 Na een bewogen jaar waarin ‘normaal’ een andere betekenis kreeg, moeten we dit jaar helaas opnieuw besluiten om de 1 mei-viering op kleine schaal te vieren. Maar het is fijn dat digitale techniek het mogelijk maakt dat velen met ons zijn via facebook.

Beste leden,

De corona-pandemie legt veel onrechtvaardigheden pijnlijk bloot.

Ik heb veel vrienden en familie die werken in de dienstensector. Een neef werkt in de zorg, in het ziekenhuis. Hij maakt werkdagen van 8.00 uur ‘s ochtends tot 21.00 uur ’s avonds. Hij ziet de corona-gruwelijkheden met eigen ogen iedere dag aan.  Hij kreeg een applaus. Hij ontving een bonus van €1.000,- euro. Maar hij en al zijn collega’s werken al een jaar lang dag en nacht om de zorg op niveau te houden. Is ons dit niet meer waard?

Ook heb ik vrienden die in de supermarkt werken. Zij werken ook altijd. Dit in weerwil van het gevaar van het voor het oplopen van het virus Covid-19. Voor hen is de werksituatie nog steeds niet zonder gevaar. Dus is wrang, temeer als je weet dat de CAO–gesprekken maar niet vorderen. En dat terwijl de top van deze bedrijven hun jaarlijkse royale bonussen inmiddels hebben ontvangen. Waarom nog steeds geen akkoord?

En dan de docenten. In korte tijd hebben zij hun manier van werken totaal moeten omgooien. Digitaal. En soms én naar school voor het geven van een groepsles, maar ook tegelijkertijd les geven digitaal. En dit alles om het onderwijs goed door te kunnen laten functioneren. Ik kijk met waardering naar hun inspanningen om dit te klaren. Maar waardering is niet voldoende. Het moet anders, het kan anders!

Op deze Dag van de Arbeid strijden wij

tegen de voortgaande tweedeling in de maatschappij,

tegen lage lonen,

tegen een structurele onderbetaling van de publieke sector,

tegen de voortgaande flexibilisering van de arbeidsmarkt,

tegen de onzekerheden waarmee een ieder van ons wordt geconfronteerd in dit
coronatijdperk

én

voor betere arbeidsomstandigheden en

voor meer aandacht voor de jongeren die op dit moment bij de start van hun beroepscarrière op een achterstand staat..

Waar vroeger Helmig Jan van der Vegte en Gerardus Horreüs de Haas streden voor een eerlijker, rechtvaardiger en solidair Nederland, probeer ik daar nu samen met alle PvdA-ers en JS-ers  er inhoud aan te geven. Door deze twee heren te herdenken staan we stil bij wat er nu zo’n 80 jaar later nog steeds beter en eerlijker kan en moet. Zij inspireren de huidige en toekomstige strijders voor een gelijker en rechtvaardiger Nederland. Stilstaan bij het verleden en kijkend naar het heden, helpt ons voort bij het vormgeven van een rechtvaardige en solidaire toekomst.