PvdA fietst langs de IJssel
Voor de zomervakantie vroeg het afdelingsbestuur mij of ik zin had om een natuurexcursie te organiseren. Ik heb daar meteen ja op gezegd. Een prima initiatief van het afdelingsbestuur om meer activiteiten te gaan organiseren. Voor mij is het nooit een straf om mensen mee de natuur in te nemen. Bovendien, voor de oorlog hadden de SDAP en andere aan de sociaal-democratie verbonden organisaties de traditie om op zondag te gaan wandelen en te kamperen. Persoonlijk vind ik dan ook dat de Partij van de Arbeid juist vanuit een sociaal-democratische optiek zich wel meer met natuur en milieu mag bezighouden. Als we het over een rechtvaardige en eerlijke verdeling hebben, hebben we het ook over een op duurzaamheid gebaseerde gezonde en natuurlijke mondiale leefomgeving voor iedereen en toekomstige generaties. Vanuit dat perspectief ben ik ooit in de jaren 70 lid geworden van de PvdA.
Zwolle is een relatief groene stad met een soortenrijke flora en fauna. Een belangrijke bepalende factor voor het landschap en de natuur van Zwolle zijn de IJssel en de Vecht. Het onderwerp van de natuurexcursie, ontwikkeling bij de IJssel in het kader van Ruimte voor de Rivier, was dan ook snel gekozen. Als je nu van Deventer naar Kampen vaart zie je op allerlei plekken veel activiteit. Naast de al in de jaren ’90 gestarte natuurontwikkelingsprojecten, zie je het graven van zogenaamde nevengeulen, het weghalen van wilgenstruweel (zoals bij het Engelse Werk), het verdiepen en uitgraven van uiterwaarden en het verplaatsen van de winterdijk zoals bij Westenholte en de Vreugderijkerwaard. Deze activiteiten vinden plaats in het kader van van bovengenoemd project van Ruimte voor de Rivier. De in de jaren ’80 en ’90 ontstane wateroverlast in het rivierengebied, gecombineerd met klimatologische veranderingen, heeft een verandering in het denken in Nederland doen ontstaan over waterbeheer, wateropslag maar ook over verdroging en drinkwater. Tot die tijd was het idee om het water zo snel mogelijk naar de zee te voeren en de dijken stevig en hoog houden. Dit concept bleek dus niet houdbaar. Nu is het concept omgedraaid, zorg dat er ruimte voor het water is door middel van bredere uiterwaarden en nevengeulen. Dit zorgt ervoor dat het water niet heel snel op een laag punt komt en overstromingen ontstaan. Dit nieuwe concept wordt niet alleen bij de rivieren toegepast, maar ook bijvoorbeeld in Drenthe. Wanneer het veel regende, stroomden Meppel en Groningen (inclusief het Groninger Museum!) soms onder. Drenthe is nog steeds een omgekeerd theeschoteltje. Ook daar wordt het andere waterbeheer mooi gekoppeld aan uitbreiding van natuur. Bijvoorbeeld uitbreiding en vernatting van het Dwingelderveld, het tegengaan van verdroging en opslag van drinkwater.
Hoewel de projecten tussen Deventer en Kampen in eerste instantie bedoeld zijn als preventie tegen natte voeten, zijn er veel kansen voor natuurontwikkeling en natuurgerichte recreatie zoals fietsen, wandelen en struinen. De landbouw verdwijnt in de uiterwaarden en een dynamische natuur komt terug. Het landschap bij de IJssel bij Zwolle zal de komende tien jaar snel veranderen. Vijftien jaar geleden is tussen Nijmegen en Millingen de uiterwaardenlandbouw omgezet in dynamische riviernatuur. Deze verandering zorgde voor het terugkomen van allerlei zeldzame flora en fauna, maar ook een natuurlijk rivierenlandschap. Een dergelijke verandering verwacht ik ook in het gebied tussen de IJsselcentrale en de Vreugderijkerwaard bij Westenholte. Als natuurliefhebber spreekt me dat erg aan. Maar er liggen ook kansen voor recreatie en de daaraan gekoppelde regionale economie. Als je nu op een zonnige dag van Nijmegen naar Millingen fietst zie je vele recreanten, wandelaars, fietsers, terrassenbezoekers, natuurfreaks etc. Deze natuurontwikkeling heeft onbedoeld voor een stimulering van de natuurgerichte recreatie-economie geleid. Juist het stimuleren van wandel- en fietsroutes heeft een boost gegeven aan kleinschalige recreatie-ondernemingen zoals restaurants en bed and breakfasts. In die zin is het voor de politiek in Zwolle van belang om deze ontwikkelingen goed in de gaten te houden en te volgen. Nu al is de IJssel een eldorado voor de natuurgerichte wandelaar en fietser. Met een nog veel spannender IJssel-natuur met nevengeulen en dijkverleggingen houden we in Zwolle droge voeten, wordt de biodiversiteit waardevoller, genieten mensen meer en zal de werkgelegenheid en de regionale economie versterkt worden. Een mooi voorbeeld van een dergelijke recreatieonderneming is de Vreugdehoeve bij Westenholte, waar onze fietstocht eindigde.
Tenslotte, deze activiteit was middenin de vakantie. Mochten er PvdA’ers en geïnteresseerde niet-PvdA’ers zijn om ook eens langs de IJssel te fietsen, ik doe het graag nog een keer op een zondagochtend. En volgend jaar zijn de Provinciale Statenverkiezingen. Dan gaat het vooral over ruimtelijke ordening, stedelijke ontwikkeling, water, landschap en natuur. Zou het geen goed idee zijn om eens vaker op een zondagochtend al wandelend, fietsend of varend aan belangstellenden plekken in Overijssel te laten zien die er voor de PvdA toe doen? En met een goede pr haal je daar ook nog de krant of de regionale tv mee.
Herman Sieben, sociaal-democratische natuurliefhebber.
